MARMARA BÖLGESİ
MARMARA BÖLGESİ
Bölgenin bölümleri:
1- Yıldız Dağları Bölümü
2- Ergene Bölümü
3- Çatalca - Kocaeli Bölümü
4- Güney Marmara Bölümü
Marmara Bölgesi
Marmara Bölgesi Türkiye’nin yedi coğrafi bölgesinden Marmara denizine komşu olanı.67 300 km2’lik bir alana yayılan ve Türkiye’nin toplam yüzölçümünün %8,5’ini kaplayan Marmara Bölgesi batıda Bulgaristan ve Yunanistan ile Avrupa topraklarına komşudur. Bulgaristan ile olan sınırı Rezve Deresi ağzından başlayıp Kapıkule yakınlarında sona erer (Bu sınır 1913 Balkan savaşından sonra çizilmiş, 1923 Lozan Barış Antlaşması’yla kesin biçimini almıştır).
Marmara Bölgesi Anadolu topraklarında da üç bölgeyle komşudur: Karadeniz Bölgesi; İç Anadolu Bölgesi; Ege Bölgesi. Karadeniz Bölgesi ile olan sınırı, kuzeyde Sakarya Irmağı ağzının biraz doğusunda başlar: Adapazarı-Hendek Ovasının doğusundaki eşiğin kenarlarını boylar ve Bozüyük’ün doğusunda sona erer. Burada İç Anadolu Bölgesinde olan sınırı başlar; ama bu bölgeyle komşuluğu çok azdır. sınır çizgisi kuzeybatıya dönerek bölge Ege Bölgesiyle komşu olur; bu sınır da geniş girinti ve çıkıntılar oluşturarak Baba Burnu’nda sona erer.
Bütün bu sınırlar içinde Marmara Bölgesi dört bölüme ayrılır; Yıldız Bölümü; Ergene Bölümü; Çatalca-Kocaeli Bölümü; Güney Marmara. Her bölüm de kendi içinde daha küçük yörelere ayrılır.
Yüzey Şekilleri
Marmara Bölgesi fazla yüksek değildir, dağlar ulaşımda önemli bir engel yaratmaz. Çanak şekilli çukur alanlar ve düzlükler fazla yer tutar. Bölgenin doğu kesiminde yüzey şekilleri doğu-batı doğrultusundadır. Yüksek alanlar aynı doğrultudaki çukur alanlarla birbirinden ayrılmışlardır.
İklim
Marmara bölgesinde güneyden kuzeye doğru özellikleri yavaş yavaş değişen Akdeniz İklimi ile iç kesimlere doğru karasal iklim özellikleri görülür. Bölgede
Yüksek dağ sıraları olmadığı için büyük bölümü Balkanlar’dan ve İç Anadolu’dan gelen şiddetli kıtasal etkilere açıktır. Bu nedenle bazı kışlarda şiddetli soğuk baskınları bazı yazlardaysa ağır sıcak dalgaları görülür.
Bitki Örtüsü
üstünde iklim koşulları etkisini gösterir. Marmara Bölgesinde çeşitli iklimlerin görülmesi doğal bitki örtüsünün zenginliğine neden olmuş, ama çok eskiden beri yerleşmiş olan bölgede insanlar tarla açma, hayvan otlatma, kereste yapma yoluyla bitki örtüsünü tahrip etmiştir ve doğal görünümü bozmuşlardır.
Ekonomi
Ülkemizin en önemli sanayi ve ticaret merkezleri Marmara Bölgesi’ndedir. Tarım ve turizmden de önemli miktarda gelir elde edilen bölgede başlıca sanayi tesisleri İstanbul, Kocaeli ve Bursa illerinde yoğunluk gösterir. Hem ülke hem de uluslar arası ulaşım yollarının buluşma noktasında yer alan İstanbul kenti, ekonomi açısından Türkiye’nin başkenti durumundadır.
Bir petrol rafinesi ve tersanelerin bulunduğu bölgede başlıca sanayi kuruluşları otomobil, yedek parça, vagon, elektrikli eşya, cam, ilaç, kimyasal maddeler, çimento, kağıt, lastik, dokuma, hazır giyim, metal eşya, şeker, içki, sigara ve gıda maddeleri üreten fabrikalardır. Bölgenin sanayi ürünlerinden bir bölümü yurtdışına satılır. Türkiye’nin ve bölgenin en önemli ticaret merkezide İstanbul’dur.
Çok çeşitlenmiş bir tarımsal etkinliğin olduğu Marmara Bölgesi’nde en çok yetiştirilen ürünler buğday, şekerpancarı, mısır, ayçiçeği ile çeşitli sebzeler ve meyvelerdir. Bağlar ve zeytinlikler geniş alan kaplar. Bölgede yaygın olarak hayvancılık da yapılır. Daha çok koyun yetiştirilen Marmara Bölgesi’nin özellikle Trakya kesiminde çok sayıda mandıra vardır. Sığır yetiştiriciliği de yapılan bölgenin çeşitli yörelerinde kurulan tesislerde hayvansal ürünler işlenir. Tavukçuluk, arıcılık ve balıkçılık bölgenin ekonomik etkinlikleri arasında yer alır. Ayrıca yaygın bir biçimde orman ürünleri de değerlendirilir ve işlenir.
Marmara Bölgesi ülkenin çeşitli kesimleri ile Türkiye’yi öteki ülkelere bağlayan gelişmiş ulaşım olanaklarına sahiptir. İstanbul Limanının ülkemiz dış ticaretinde önemli bir yeri vardır. Transit karayolu taşımacılığı açısından büyük önem taşıyan E-5 Karayolu ise hem ülkemizi hem de Ortadoğu ülkelerini Avrupa’ya bağlar. Bölgenin Bulgaristan’a ve Yunanistan’a komşu olan Trakya kesiminde sınır kapıları vardır. Bunların en önemlisi kara ve demiryollarıyla giriş ve çıkış yapılan, Bulgaristan ile ülkemiz arasındaki Kapıkule sınır kapısıdır. Bölgedeki bir başka ulaşım yolu da Avrupa ile Edirne’yi İstanbul’a, İstanbul’unda yurdun öteki kesimlerine bağlayan demir yoludur. İstanbul’daki Atatürk Havalimanı da uluslar arası çapta önem taşıyan bir havayolu ulaşım merkezidir.
Böylesine gelişmiş ulaşım olanaklarına sahip olan Marmara Bölgesi eşsiz doğal ve tarihsel değerleriyle turizm açısından büyük ilgi görür. Gezmekle bitmeyecek kadar çok tarihsel yapı bulunan bu bölgeye gelen yabancı turistler için İstanbul aynı zamanda bir alış veriş merkezidir. Turistlerin en çok ilgisini çeken alış veriş merkezi Kapalı Çarşı’dır.
Yer altı kaynakları açısından da zengin olan Marmara Bölgesi topraklarında bor minerali, cıva, demir, linyit, mermer ve volframit içeren maden yatakları ile çok sayıda şifalı madensuyu kaynakları vardır. Bu kaynaklardan başlıcaları Balıkesir ilindeki Gönen, Bursa ilindeki Çekirge ve Oylat, İstanbul ilindeki Yalova kaplıcalarıdır. Çeşitli konaklama ve hizmet tesisleri bulunan bu kaplıcalar, bölgedeki turizm etkinliğine çeşitlilik katar.
Marmara Bölgesi doğal değerler açısından da çok zengindir. Bölgenin doğal bitki örtüsü ile yabanıl hayvan varlığının korunması amacıyla bazı çalışmalar yapılmaktadır. Bölgede kurulmuş olan ulusal parklar Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı, Manyas Gölü kıyısındaki Kuş Cenneti Milli Parkı ve Uludağ Milli Parkı’dır.
Marmara Bölgesi’nde eğitim ve kültür ile sağlık konularında ülke çapında hizmet veren kurumlar vardır. Ülkemizin en gelişmiş olanaklarla donatılmış hastanelerden çoğu İstanbul’dadır. Marmara Bölgesi’ndeki yükseköğretim kurumları İstanbul’daki altı, Bursa ve Edirne'deki birer üniversitedir.
İktisat
Yüzey şekilleri ve iklimi yer yer büyük ölçüde değişen Marmara Bölgesi’nde tarımda da büyük bir çeşitlilik gözlenir. Ekili alanlar arasında tahıl tarlaları başta gelir. Bölgenin hemen her yanında ekilen ve alınan ürün bakımından ön sırada yer alan buğday üretimi, Türkiye buğday üretiminin %15’ini aşar. Arpa çoğu yerde buğdaydan sonra gelir. Türkiye arpa ortalamasının%4’ünü Marmara Bölgesi yetiştirir. Bölge mısır üretimi bakımından Karadeniz Bölgesinden sonra Türkiye’de ikinci sıradadır. Türkiye mısır üretiminin %30’u burada yetişir. Pirince bölgenin her yanında rastlanmaz. Marmara Bölgesi’nde pirincin sürekli olarak ekildiği iki yer, Aşağı Meriç Ovası ve Bursa Ovasıdır.
Marmara Bölgesinde tahıl ekiminden sonra en büyük yeri yaş ve kuru sebzeler yetiştiren alanlar kaplar. Sebze ve meyve bahçeleri İstanbul çevresinde, İzmit Körfezi kıyılarında, Güney Marmara ovalarında geniş yer tutar. Türkiye soğan üretiminin 1/3’i bu bölgeden sağlanır. Trakya’da ve Güney Marmara’da kavun, karpuz bostanları çok yer tutar. Baklagillerden bakla, fasulye, nohut başta gelir. Sanayi bitkileri arasında şekerpancarı ilk sırada yer alır. Bölgedeki şeker fabrikalarının açılmasıyla ekim alanı genişlemiştir. Başta Sakarya ve Bursa illeri olmak üzere bölgenin bütün illerinde şekerpancarı ekilir. Tütün ekimi bakımından bölge Türkiye’de üçüncü sıradadır. Tütün ekiminde Bursa ili başta gelir. Tütün ekilen öbür iller Balıkesir, Çanakkale, Sakarya ve Kocaeli’dir. Keten liflerinden dokumacılıkta yararlanmak için ekilir. Bu bakımdan Kocaeli ilinin üretimi önemlidir. Yağ bitkilerinden Türkiye'nin ayçiçeği ürününün %70’inden çoğu Marmara bölgesinden sağlanır. Bu alanda Edirne, Tekirdağ, Kocaeli, Balıkesir, bursa illeri başta gelir. Dikili alanların büyük bölümünü zeytinlikler kaplar. İkinci sırada üzüm bağları, meyve bahçeleri yer alır. Zeytinlikler kapladıkları alan bakımından Ege Bölgesinden sonra ikinci gelir. İzmit Körfezi güney kıyılarında ve Gemlik Körfezi kuzey kıyılarında pek çok zeytinliğe rastlanır. Üzüm bağları bölgenin bütün illerinde bulunur. Ama başta Bursa ili gelir.Ayrıca İzmit Körfezi kıyısında İznik çevresinde Trakya’nın Marmara kıyılarında, Güney Marmara Ovalarının çevresinde de bağlar geniş yer kaplar. Meyve bahçeleri bölgenin her yanında görülür. Ama en çok Bursa çevresinde ve İzmit körfezi kıyılarında yer alır.
Kalabalık bir nüfusa sahip olan bölgede, et, süt ve hayvansal besinler çok tüketilir. Bu nedenle hayvancılık önemlidir. Ama otlak alanları azdır. Büyükbaş hayvanlardan en çok sığır beslenir. Süt ve tereyağı için sürekli istek bulunur. Genellikle çekim hayvanı olan mandalar, bölgede özellikle süt hayvanı olarak yer alır. Kümes hayvanları et ve yumurtası için çok beslenir. En çok Çanakkale, Balıkesir, Tekirdağ illerinde yapılan arıcılıktan oldukça yüksek bir verim alınır.
